Guillain-Barré Sendromu Nedir?

 Guillain-Barré Sendromu Nedir?

Guillain-Barré Sendromu (GBS), genellikle mide veya solunum yolu enfeksiyonu geçirdikten sonra bağışıklık sisteminizin aniden sinirlerinize saldırmasıyla oluşan nadir bir hastalıktır. Ayaklarınızda ve ellerinizde hafif bir karıncalanmayla başlayan bir durum hızla yayılarak kas güçsüzlüğüne, uyuşmaya ve en kötü durumda felce neden olabilir. Çoğu insan, şiddetli vakalardan sonra bile iyileşir. Ancak Guillain-Barré'nin erken semptomlarını yaşıyorsanız, tıbbi bir acil durum olduğu için hemen yardım almalısınız.

Guillain-Barre Sendromunun Türleri

Guillain-Barré sendromunun birkaç türü vardır, bunlar şunlardır:

Akut inflamatuar demiyelinizan poliradikülonöropati (AIDP). Bu, Kuzey Amerika ve Avrupa'da en yaygın türdür. Bu türde, kas güçsüzlüğü genellikle alt vücudunuzda başlar ve yukarı doğru yayılır.

Miller Fisher sendromu (MFS). Bu, ABD'de daha az yaygın ve Asya'da daha yaygındır. Bu türde, önce gözlerinizi hareket ettirmekte zorluk çekebilirsiniz. Ayrıca koordinasyon ve denge sorunlarına da neden olur.

Akut motor aksonal nöropati (AMAN) ve akut motor-duyusal aksonal nöropati (AMSAN). Bunlar ABD'den daha çok Çin, Japonya ve Meksika'da yaygındır. Semptomlar diğer tiplere göre daha şiddetli ve uzun süreli olma eğilimindedir.

Guillain-Barré Sendromunun Nedenleri

Doktorlar GBS'nin kalıtsal veya bulaşıcı olmadığını biliyorlar. Ancak çeşitli enfeksiyonlar, hastalıklar ve travmalarla bağlantılı. Kesin nedenini bilmiyorlar.

Bazı hastalıklar sinir hücrelerinizi değiştiriyor olabilir, bu yüzden bağışıklık sisteminiz onları tehdit olarak görmeye başlar. Bazı bilim insanları bağışıklık sisteminizin hangi hücrelere saldırması ve hangilerine saldırmaması gerektiğini unuttuğunu düşünüyor.

Yakalandığınızda, bağışıklık sisteminiz sinirlerinize saldırmaya başlar. GBS'nin en yaygın türü olan AIDP'de, sinirlerin koruyucu kılıfı (miyelin kılıfı) hasar görür. Bazen, akson adı verilen sinirin bölümü de hasar görür. Hasar, sinirlerin beyniniz ve kaslarınız arasında sinyaller göndermesini engeller. Bu, kaslarınızın beyninizin emirlerine yanıt veremeyeceği ve beyninizin hasarlı bölgelerden anormal hisler alabileceği anlamına gelir.

Guillain-Barré Sendromu Risk Faktörleri

GBS herkesi etkileyebilir. En sık 50 yaş üstü kişilerde görülür.

Genellikle yakın zamanda geçirilmiş bir sindirim veya solunum yolu enfeksiyonuyla ilişkilendirilir ve daha az sıklıkla diğer hastalıklar, ameliyat, travma veya aşılarla ilişkilendirilir. Guillain-Barré hastalığına yakalanan kişilerin yaklaşık üçte ikisinde sinir sistemi semptomları başlamadan önceki günlerde veya haftalarda ishal veya solunum semptomları görülür.

GBS'yi tetikleyen bazı potansiyel etkenler şunlardır:

• Kampilobakter, az pişmiş kümes hayvanlarında bulunan ve en yaygın tetikleyici olduğu düşünülen bir bakteri türüdür
• Grip virüsü
• Kovid19 virüsü
• Sitomegalovirüs
• Epstein Barr Virüsü
• zika virüsü
• Hepatit A, B, C ve E
• AIDS'e neden olan virüs HIV
• Mikoplazma pnömonisi
• Ameliyat
• Travma
• Hodgkin lenfoması
• Johnson & Johnson ve AstraZeneca'dan COVID-19 aşıları

Guillain-Barré sendromu bu tür şeylere maruz kaldıktan sonra daha yaygın görülse de, bu tetikleyicilerin bu durumla neden bağlantılı olduğu ve bazı kişilerin (ama çoğunun değil) bir enfeksiyon veya diğer tıbbi olaylardan sonra neden GBS'ye yakalandığı net değildir.

Guillain-Barré Sendromu Belirtileri

Guillain-Barré sendromu hızla ortaya çıkar, genellikle ayaklarınızda ve bacaklarınızda başlar. Bazen yüzünüzden veya kollarınızdan başlar.

Belirtileriniz şunları içerebilir:

• Ayak parmaklarınızda, ayak bileklerinizde, parmaklarınızda veya bileklerinizde "iğne batması" hissi
• Bacaklarınızda başlayan ve yukarı doğru ilerleyen güçsüzlük
• Dengesiz yürüyüş
• Merdiven çıkmada sorun
• Konuşma, çiğneme, yutma veya diğer yüz hareketlerinde sorunlar
• Çift görme
• Gözlerinizi hareket ettirmede sorun mu yaşıyorsunuz?
• Genellikle geceleri kötüleşen şiddetli ağrı, zonklama veya kramp tarzında ağrılar
• Mesanenizi veya bağırsaklarınızı kontrol etmekte sorun yaşıyorsanız
• Hızlı kalp atışı
• Yüksek veya düşük kan basıncı
• Göğüs kaslarında güçsüzlük, nefes almayı zorlaştırır

Semptomlar genellikle birkaç saat, gün veya hafta içinde kötüleşir. Çoğu insan semptomlar başladıktan 3 hafta sonra en zayıf halindedir. Saatler veya günler içinde kötüleşen ani bir güçsüzlük hissederseniz veya nefes alma veya yutma güçlüğü çekiyorsanız, ayakta durduğunuzda salya akıyorsa, bayılıyorsanız veya başınız dönüyorsa hemen tıbbi yardım alın.

Guillain-Barré Sendromu Tanısı

Guillain-Barré sendromunun semptomları diğer nörolojik rahatsızlıkların semptomlarına benzeyebilir. Bu nedenle, doktorunuz muhtemelen diğer nedenleri elemek için dikkatli bir süreçten geçecektir. Bunlar şunları içerebilir:

• Semptomlarınızın nasıl ve ne zaman başladığını ve yakın zamanda herhangi bir hastalık geçirip geçirmediğinizi sormak
• Genel bir fiziksel muayene yapılması
• Zihinsel durumunuzu, konuşmanızı, kas gücünüzü, koordinasyonunuzu, reflekslerinizi, dengenizi ve dokunmaya karşı duyarlılığınızı kontrol ettikleri nörolojik bir muayene yapılması

Muhtemelen aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı testlerden de geçeceksiniz:

Lomber ponksiyon. Doktorunuz, omuriliğinizi çevreleyen bir miktar sıvı çekmek için alt sırtınıza bir iğne sokacaktır. Bir laboratuvar sıvıyı test edecektir. Sıvıdaki yüksek protein seviyeleri GBS ile bağlantılıdır.

Elektromiyografi. Etkilenen kaslardaki sinir aktivitesini ölçmek için doktorunuz deriden kasın içine çok ince iğne elektrotları yerleştirecektir.

Sinir iletim çalışması. Sinir sinyallerinin hızını ölçmek için doktor sinirlerin üzerindeki cilde elektrotlar bantlayacak ve küçük bir şok verecektir.

Görüntüleme testleri. Omurganızın veya beyninizin MRI'ını çektirebilirsiniz.

Guillain-Barré Sendromu Tedavisi

GBS teşhisi konduysa, hemen tedaviye başlamalısınız. Yoğun bakım ünitesinde hastaneye yatırılmayı bekleyebilirsiniz.

İyileşmenizi hızlandırabilecek veya hastalığınızın şiddetini azaltabilecek tedaviler şunlardır:

Plazma değişimi (plazmaferez). Bir makine plazmanızı, kanınızın sıvı kısmını kan hücrelerinden ayırır ve ardından kan hücrelerini ve yedek sıvıları vücudunuza geri verir. Bu, vücudunuzu yeni plazma üretmeye teşvik eder. Bu işlem, plazmanızdaki sinirlere saldıran antikorları filtreleyebilir.

İmmünoglobulin tedavisi. Başka birinden IV yoluyla yüksek dozda sağlıklı antikorlar alacaksınız. Bunlar bağışıklık sisteminizin vücudunuza saldırısını azaltmaya yardımcı olur.

Aşağıdakiler de dahil olmak üzere ek tedavilere ihtiyacınız olabilir:

• Ağrı kesici ilaçlar
• Çok fazla hareket etmediğinizde oluşabilen kan pıhtılarını önleyen ilaçlar
• Yutmada zorluk çekiyorsanız, susuz kalmayı önlemek için IV sıvılar
• Her zamanki gibi yemek yiyemiyorsanız beslenmenizi sağlamak için tüple beslenme
• Vakaların %30'una kadarında görülen, kendi başınıza nefes alma yeteneğinizi geçici olarak kaybederseniz, bir solunum tüpü

İyileştikçe bir rehabilitasyon merkezine taşınabilir ve burada şunları elde edebilirsiniz:

• Gücü ve hareketi yeniden kazanmak, ağrı ve sertliği yönetmek için fizik tedavi
• Günlük işlerinizi güvenli bir şekilde yapma yeteneğinizi geliştirmek için mesleki terapi
• Yutma ve konuşma yeteneklerinin yeniden kazanılması için konuşma terapisi
• Baston, destek, yürüteç ve tekerlekli sandalye gibi ihtiyaç duyduğunuz sürece kullanabileceğiniz hareketlilik yardımcıları 

Neleri bekleyeceğiz?

İlk belirtilerinizden sonra yaklaşık 2 hafta boyunca durumunuzun kötüleşmesi ve 2 hafta içinde en zayıf noktanıza ulaşmanız muhtemeldir.

Çoğu insan daha sonra iyileşmeye başlar ancak yine de zayıf hissedebilir ve bir süre tekerlekli sandalye veya yürütece ihtiyaç duyabilir. Genellikle iyileşme 6-12 ay sürer; ancak bazı insanlar için 3 yıl sürebilir.

Bu duruma sahip yetişkinler arasında:

• Yaklaşık %80'i 6 ay sonra yardımsız yürüyebiliyor.
• Kas gücünün yaklaşık %60'ı 1 yıl içinde tamamen iyileşir.
• Yaklaşık %5-10’luk bir kesimde ise iyileşme çok gecikmiş ve tamamlanmamış oluyor.

Çocuklarda GBS hastalığı nadiren görülür, ancak ortaya çıktığında genellikle yetişkinlerden daha hızlı iyileşirler.

Guillain-Barré sendromu yaşam beklentisi

GBS'den kurtulduğunuzda normal bir yaşam beklentisine sahip olursunuz. Hastalığın en kötü kısmında insanların %2'sinden azı ölür. İnsanlar öldüğünde, bu genellikle zatürre, kan enfeksiyonu, solunum sorunları, kan pıhtıları veya kalp durması nedeniyle olur.

 

Guillain-Barré Sendromu Komplikasyonları

Guillain-Barré sendromunun tedavisi sırasında şunları yaşayabilirsiniz:

• Solunum Problemleri
• Eklem dokularınızda kısalma (kontraktür) veya diğer deformiteler
• Hareketsiz olduğunuzda oluşan kan pıhtıları
• Enfeksiyonlar
• Düşük veya dengesiz kan basıncı
• Felç
• Akciğer iltihaplanması
• Bası yaraları veya yatak yaraları (uzun süre yatakta yatmanın neden olduğu cilt hasarı)
• Yiyecek veya sıvıların akciğerlere çekilmesi (aspirasyon)

Sağlık ekibiniz bu komplikasyonları önlemeye çalışacaktır. Örneğin, yatakta sık sık pozisyonunuzu değiştirmeniz bası yaralarını önlemeye yardımcı olabilir. Kan sulandırıcı ilaçlar almak ve destek çorapları giymek kan pıhtılarını önlemeye yardımcı olabilir.

Bazı kişiler daha uzun vadeli zorluklarla karşı karşıya kalır. Tamamen iyileşmeyenler, yıllarca güçsüzlük, uyuşukluk, yorgunluk veya ağrı yaşamaya devam edebilir. Buna bazen kronik inflamatuar demiyelinizan polinöropati denir. Tedavi, steroid ilaçları ve fizik tedaviyi içerebilir.

GBS'den kurtulan kişilerin tahmini %1-6'sında, hastalığın tekrarlaması, yani semptomların bazen yıllar sonra geri dönmesi söz konusudur. Hafif vakalar veya Miller-Fisher sendromu geçiren genç hastalar en yüksek risk altındadır.