Astım Atağı

: Tanı, Tedavi ve Önleme Yöntemleri

1. Giriş

Bu yazı, astım atağı ile ilgili kapsamlı bir kılavuz sunmayı amaçlamaktadır. Astım atağının tanı, tedavi, önleme yöntemleri ile başa çıkma stratejileri hakkında sağlam ve güncel bilgilere odaklanarak, okuyuculara pratik bilgiler sunmayı hedeflemektedir. Astım atağının tetikleyicileri, belirtileri ve acil durumlarda alınması gereken önlemler hakkında derinlemesine bir anlayış sağlamak için tasarlanmıştır. Ayrıca, COVID-19 ile olan ilişkisi ve yeni araştırmaların sonuçları da dahil olmak üzere, astım atağı konusundaki yanlış inanışları gidermek amacıyla bilimsel verilere dayalı bilgiler sunacaktır.

2. Astım Hastalığı ve Temel Bilgiler

Astım, solunum yollarının kronik bir şekilde iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum hava yolunu daraltır, solunum güçlüğüne neden olur ve nefes almayı zorlaştırabilir. Astım hastaları genellikle öksürük, hırıltı, göğüs sıkışması ve nefes darlığı gibi belirtiler yaşayabilirler. Hastalık genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Astımın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Astımın tetikleyicileri arasında sigara dumanı, hava kirliliği, alerjenler, egzersiz, soğuk hava ve stres bulunmaktadır.

3. Astım Atağı: Belirtiler ve Nedenler

Astım atağı, genellikle nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, öksürük ve hırıltı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu atağın nedenleri arasında alerjenlere maruz kalma, soğuk hava, egzersiz, stres, sigara dumanı ve solunum yolu enfeksiyonları bulunmaktadır. Ayrıca, astım atağının tetikleyicileri hastadan hastaya değişebilir ve belirtiler hafif veya şiddetli olabilir. Bu nedenle, kişinin kendi astım atağı belirtilerini tanıması ve uygun önlemleri alması önemlidir.

4. Astım Atağı Tanısı

Astım atağı tanısı genellikle hastanın solunum semptomları, özellikle hırıltı, öksürük, nefes darlığı ve göğüs sıkışması şikayetleri üzerine konur. Doktor, hasta öyküsü alır, fizik muayene yapar ve solunum testleri, kan testleri ve bazen göğüs grafisi gibi tetkikler isteyebilir. Solunum testleri arasında spirometri ve peak akım ölçümü yer alabilir. Tanı için hastanın solunum yollarının iltihaplanmasını değerlendirmek amacıyla akciğer fonksiyon testi yapılabilir. Kan testleri ise alerji veya enfeksiyon durumlarını belirlemede yardımcı olabilir. Göğüs grafisi, astım atağının şiddetini değerlendirmek için kullanılabilir. Tanı test sonuçlarına göre doktor, hastanın astım atağını kesinleştirmek ve uygun tedavi planını belirlemek için harekete geçebilir.

5. Akut Astım Atağında Acil Müdahale

Akut astım atağı acil müdahalesi, solunum problemlerinin ani bir şekilde kötüleştiği durumlarda hayati öneme sahiptir. Bu durumda hemen tıbbi yardım alınmalı ve gerekli ilaçlar kullanılmalıdır. Hastanın rahat bir konumda oturması veya desteklenmesi önemlidir. Hava yolunu açık tutmak adına hastaya bronkodilatatör ilaçlar uygulanabilir. Eğer hastanın durumu ciddiyse, oksijen desteği gerekli olabilir. Astım atağı sırasında kortikosteroidlerin de kullanılması gerekebilir. Bu nedenle, hastanın acilen bir sağlık kuruluşuna ulaştırılması ve uygun tedavi uygulanması hayati önem taşır.

6. Astım Atağının Tedavisi

Astım atağının tedavisinde öncelikle hava yollarının genişlemesini sağlayacak ilaçlar kullanılır. Bu genellikle bir bronkodilatatör inhaler yardımıyla yapılır. Akut astım atağının tedavisinde, hastanın oksijen seviyesini arttırmak için oksijen desteği de gerekebilir. Doktorun önerdiği astım planına göre kortikosteroidler de kullanılabilir. Acil durumda, hastanede intravenöz kortikosteroid tedavisi uygulanabilir. Ayrıca, hastanın solunumunu rahatlatmak ve oksijen seviyesini arttırmak için nebulizatör tedavisi de uygulanabilir. Astım atağı için tedavi, hastanın semptomlarını hafifletmeye odaklanırken, astımın altta yatan nedenlerini de ele almayı içerir.

7. Astım Atağının Sonrası: İyileşme ve Rehabilitasyon

Astım atağı geçiren bireylerin iyileşme süreci, atak sırasında yaşadıkları solunum problemlerinin gerilemesiyle başlar. Ancak, bir astım atağı geçirmiş olan kişileri rehabilitasyon ve iyileşme sürecinde desteklemek önemlidir. Bu süreçte, hava yollarının iltihabını azaltmak ve solunum fonksiyonlarını güçlendirmek için düzenli egzersizler ve solunum terapileri önerilebilir. Ayrıca, atak sonrasında olası tetikleyicilerin belirlenmesi ve bunlardan kaçınmak da iyileşme sürecinde önemli bir adımdır. Doktorun önerdiği ilaçların düzenli kullanılması ve takip kontrollerinin aksatılmaması, iyileşme sürecinin etkin ve sağlıklı bir şekilde ilerlemesine yardımcı olacaktır. Rehabilitasyon sürecinde sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanmak ve stresi yönetmek de önemlidir.

8. Astım Atağının Önlenmesi ve Astım Kontrolü

Astım atağının önlenmesi ve astım kontrolü için ilk adım, tetikleyici faktörleri tanımak ve bunlardan kaçınmaktır. Bu faktörler arasında alerjenler, hava kirliliği, sigara dumanı, soğuk hava, egzersiz, stres ve bazı ilaçlar bulunmaktadır. Astım atağını önlemek ve kontrol altına almak için düzenli olarak ilaç kullanımını sağlamak, astım semptomlarının belirtilerinin farkında olmak ve astım planına uygun şekilde hareket etmek gerekmektedir. Astım kontrolünü sağlamak için düzenli doktor kontrolü, zindelik ve bağışıklık sağlayacak egzersizler yapmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek de önemlidir.

9. Astım Atağı ile Başa Çıkma Yöntemleri

Astım atağı ile başa çıkmanın etkili bir yolu, astım ile ilişkili tetikleyicilerden kaçınmaktır. Bunlar arasında sigara dumanı, polen, hayvan tüyleri ve toz bulunur. Astım atağı sırasında sakin kalmak ve derin nefes almak da önemlidir. Ayrıca kişinin kullandığı astım ilaçlarını düzenli olarak kullanması ve bu konuda doktorundan yardım alması gerekmektedir. Astım atağına hazırlıklı olmak için acil durum bir plan oluşturmak da faydalı olacaktır. Astım atağı sırasında korku ve panik hissi yaşanabilir, ancak bu durumun üstesinden gelmek için bilinçli bir şekilde, sağlık uzmanının yönlendirmeleri doğrultusunda hareket etmek önemlidir.

10. Astım Atağı ve COVID-19 İlişkisi

COVID-19 salgını astım hastaları için endişe verici olabilir çünkü solunum yollarını etkileyen viral bir hastalıktır. Astım atağı geçiren kişilerin enfeksiyon riski artabilir ve semptomları daha şiddetli olabilir. Ancak, COVID-19 ile ilişkili astım atağı riskini azaltmak için astım hastalarının düzenli olarak ilaçlarını kullanmaları ve solunum yollarını korumaları önemlidir. Ayrıca, aşı olmak da enfeksiyon riskini azaltabilir ve astım ataklarının daha hafif geçmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle, astım hastalarının COVID-19'a karşı korunmak için gerekli önlemleri alması ve düzenli olarak sağlık uzmanlarıyla iletişim halinde olması önemlidir.

11. Astım Atağı ile İlgili Yanlış Bilinenler

Astım atağıyla ilgili yanlış bilinenler arasında en yaygın olanı, astımın sadece fiziksel aktiviteyle ilişkili olduğu yanılgısıdır. Oysa ki astım atağı tetikleyen birçok faktör olabilir, bu fiziksel aktivitenin yanı sıra soğuk hava, polen, sigara dumanı, stres ve hatta bazı ilaçlar da astım semptomlarını tetikleyebilir. Bir diğer yanlış anlama ise astım atağının sadece çocukları etkilediğidir. Oysa ki astım her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalıktır ve yetişkinlerde de sıkça görülebilir. Ayrıca, astım atağı olan kişilerin sigara içmemesi gerektiği de yanlış bilinenler arasındadır. Sigara içmek astım semptomlarını tetikleyebileceği gibi astım atağını da şiddetlendirebilir. Bu nedenle astım hastalarının sigara içmekten kaçınmaları önemlidir.

12. Astım Atağına Yönelik Yeni Araştırmalar ve Gelişmeler

Son dönemde yapılan araştırmalar, astım atağı tedavisi konusunda önemli gelişmelere işaret etmektedir. Özellikle biyolojik ajanlar ile yapılan çalışmalar, astım atağına yönelik yeni tedavi seçenekleri sunmaktadır. Bu tedaviler, astım atağı sırasında hava yollarının iltihaplanmasını azaltmaya ve semptomları kontrol altına almaya yardımcı olabilir. Ayrıca, astım atağına neden olan faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin önlenebilmesine yönelik araştırmalar da devam etmektedir. Bu gelişmeler, astım atağına yönelik tedavi ve önleme yöntemlerinin daha etkili hale gelmesine katkı sağlayabilir.

1. Hemen ventolin + pulmicort verilir.
2. Oksijen verilir (2 L/ dk) 
3. Düzelme olmazsa ventolin 20 dk sonra tekrarlanabilir. En fazla üç doz tekrarlanabilir. Daha fazla verilmez çünkü fazlası ters etki yaparak solunum sıkıntısını arttırabilir. 
4. Hastanın solunum sıkıntısı düzeldikten sonra pürülan enfeksiyon bulguları varsa antibiyotik verilerek taburcu edilir. 
1. Tipikse: Zinnat 500 mg tb 2x1 (10gün)
2. Atipikse: moxitec 400 mg tb 1x1 (5 gün)

Solunum sıkıntısı başka sebeplere de bağlı olabilir. Mesela pulmoner emboli olabilir. Veya anemi nedeniyle olabilir. Bu durumlarda ventolin pulmicort ile hasta rahatlamaz. Dikkat edilmelidir. Her hastada EKG görülmesi iyi olur. 

    (ÖRN: Solunum sıkıntısıyla bir hasta geldi. Ventolin pulmicort oksijen verdik ve nerdeyse hiç rahatlamadı. Sonra hemogram istedim her ihtimale karşı. Hastanın hemoglobini 6,1 geldi. Yani solunum sıkıntısı anemi nedeniyleymiş. Ve sorguladığımda birkaç gündür vaginal kanaması olduğunu söyledi. Derin anemi tanısıyla hastayı sevk ettim. Yani anemi de akılda tutulmalı)